ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΣΚΟΥΦΑ: Αναγκαία τομή για την προστασία του περιβάλλοντος και μια δίκαιη κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ (ΜΠΕΤΤΥ) ΣΚΟΥΦΑ

Βουλεύτρια Πιερίας-ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Ε. Σκούφα: Αναγκαία τομή για την προστασία του περιβάλλοντος και μια δίκαιη κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη, το νομοσχέδιο για τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.

Το νομοσχέδιο για τους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών έρχεται να αναβαθμίσει ουσιαστικά την πολιτική της χώρας και της δράσης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντός μας, τόνισε μεταξύ άλλων στην ομιλία της κατά την συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Φορείς Διαχείρισης και άλλες διατάξεις», η βουλεύτρια Πιερίας Ελισσάβετ (Μπέττυ) Σκούφα.

Όπως ανέφερε, το φυσικό περιβάλλον στη χώρα μας αποτελεί βασικό στοιχείο της ταυτότητας και της ανάπτυξής της. Όλη η υφήλιος μας γνωρίζει για τη θάλασσα, για τον αέρα, για τα βουνά μας, για τα βότανά μας, για τα τρόφιμα, για τα προστατευόμενα είδη μας. Άρα, το αυτονόητο θα έπρεπε να αποτελεί, η ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των ειδών και μάλιστα των απειλούμενων μέσω της θέσπισης προστατευόμενων περιοχών και της ενίσχυσης των φορέων διαχείρισης, ούτως ώστε να μπορέσουν οι περιοχές αυτές να διατηρήσουν και να διαχειριστούν τη βιοποικιλότητα και άρα τον φυσικό τους πλούτο.

► Τι γινόταν πριν

Αντ’ αυτού, όμως, τα προηγούμενα χρόνια η λειτουργία των φορέων διαχείρισης βρισκόταν σε μια διαρκή κατάσταση εκκίνησης και επανεκκίνησης. Δεν είναι μόνο ότι η χρηματοδότηση των φορέων είχε εναποτεθεί ολοκληρωτικά στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, στα ΕΣΠΑ, αλλά ταυτόχρονα ότι η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου με τον ν. 4109/2013 είχε επιλέξει να συρρικνώσει και ουσιαστικά να καταργήσει τους φορείς, τη δράση τους, αλλά και τους εργαζόμενους σε αυτούς τους φορείς.

Όπως αναφέρθηκε άλλωστε και στις αρμόδιες επιτροπές από τους εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων: οι διατάξεις αυτές «ήταν διατάξεις απαράδεκτες κατά κοινή ομολογία, οι οποίες αν και δεν εφαρμόστηκαν ποτέ εν τούτοις κατόρθωσαν να πλήξουν σημαντικά τόσο το κύρος όσο και την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των φορέων διαχείρισης».

► Η επέκταση του δικτύου περιοχών Natura 2000 στην Ελλάδα και η ένταξή τους στη χωρική αρμοδιότητα των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών

Η παρούσα Κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την ελληνική φύση ως πραγματικό πόρο και ως συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, θεωρεί καθήκον της την ενίσχυση και την προστασία της. Έτσι, τον περασμένο Δεκέμβρη εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 5743 για την αναθεώρηση του εθνικού καταλόγου των περιοχών του δικτύου NATURA 2000, σύμφωνα με την οποία οι περιοχές NATURA ανέρχονται πλέον σε 446 από 419 που ήταν προηγουμένως, ενώ διευρύνονται ταυτόχρονα και τα όρια υφιστάμενων περιοχών.

Ενάμιση μήνα μόλις μετά από αυτήν την υπουργική απόφαση, ερχόμαστε με αυτό το νομοσχέδιο να καλύψουμε το σύνολο των περιοχών, χερσαίων και θαλάσσιων, του δικτύου NATURA 2000 της χώρας με ενιαίο τρόπο, με την ένταξή τους στη χωρική αρμοδιότητα των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών μέσω:

α) της επέκτασης της χωρικής αρμοδιότητας των 25 υφιστάμενων από τους συνολικά 28, καλύπτοντας έτσι το 65,6%, ήτοι 292 περιοχές του δικτύου NATURA 2000,

β) της ίδρυσης οκτώ νέων φορέων, οι οποίοι θα καλύπτουν συνολικά 153, δηλαδή το υπόλοιπο 34,2% του δικτύου NATURA 2000.

Η πρόβλεψη αυτή, αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου για την θεσμική κατοχύρωση των προστατευόμενων περιοχών που εκκρεμούσε για χρόνια, καθώς, μέχρι σήμερα καλύπτονταν μόνον 89 περιοχές του δικτύου Natura 2000 (ποσοστό 20%), ενώ στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου προβλέπεται η κάλυψη του 99,8% των περιοχών του δικτύου Natura 2000 της χώρας. Το 0,2% αφορά την χερσαία περιοχή του Αγίου Όρους, για την οποία προβλέπεται ειδικότερη ρύθμιση, που θα υλοποιηθεί εντός του 2018.

Με αυτά τα δεδομένα η χώρα μας είναι στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. με κάλυψη του Δικτύου κατά 27,9% της χερσαίας επιφάνειας της χώρας και κατά 22,3% της θαλάσσιας έκτασης της από το 6,12% που ήταν μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου 2017, όταν και εκδόθηκε σε ΦΕΚ η σχετική ΚΥΑ, πράγμα που συνεπάγεται μεταξύ άλλων και μια πολύ μεγάλη πρόοδο ως προς την κατεύθυνση εκπλήρωσης των στόχων που έχει βάλει η διατήρηση της βιοποικιλότητας για τη Μεσόγειο, δηλαδή να υπάρχει 10% της θαλάσσιας περιοχής της Μεσογείου από προστατευόμενες περιοχές.

► Η κατάσταση στην Πιερία

Ειδικά για τον Νομό Πιερίας, ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου αναλαμβάνει συνολικά πέντε περιοχές του δικτύου, τον Όλυμπο, τα Πιέρια όρη, το όρος Τίταρος, τον κάτω Όλυμπο και την Καλλιπεύκη, το όρος Γοδαμάνι και την κοιλάδα Ροδιάς.

Εδώ θέλω, εκφράζοντας περιβαλλοντικών κι αγροτικές ενώσεις του νομού Πιερίας, να συγχαρώ ειλικρινά και από καρδιάς τον Υπουργό κ. Φάμελλο για την πρωτοβουλία και την ανάδειξη και την εξαγγελία για την ίδρυση του Φορέα Διαχείρισης του Θερμαϊκού Κόλπου. Για όσους δεν το γνωρίζουν, ο Θερμαϊκός Κόλπος παρουσιάζει εδώ και δεκαετίες τα πλείστα όσα προβλήματα. Κανένας δεν ήλεγχε με σιγουριά τι έφερναν οι ποταμοί στις εκβολές τους.

Δίπλα ακριβώς σε μία προστατευόμενη περιοχή των αλυκών του Κίτρους, στις ίδιες τις μυδοκαλλιέργειες της βόρειας Πιερίας γινόταν ένας χαμός, θα μου επιτρέψετε την έκφραση, μια τελείως ανεξέλεγκτη κατάσταση που κανείς δεν ήξερε πού στήνονται οι μυδοκαλλιέργειες, με ποιους παραγωγούς, μυδοκαλλιεργητές, κλπ.

Ελπίζουμε, ότι ο Φορέας Διαχείρισης του Θερμαϊκού Κόλπου, παράλληλα με τη θέσπιση –επιτέλους- της ΠΟΑΥΥ, θα βάλει μια τάξη στη θάλασσα της Βόρειας Πιερίας.

► Για πρώτη φορά κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό

Να αναφέρω ότι οι φορείς διαχείρισης βάσει του προκειμένου νομοσχεδίου εγκαθιδρύονται ως το κυρίαρχο σχήμα διοίκησης και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών. Είναι πολύ κρίσιμο ότι παρέχουν αιτιολογημένη γνώμη και στοιχεία στη σύνταξη των πρώτων σχεδίων και ότι αναλαμβάνουν ταυτόχρονα και τη διαβούλευση για την εκπόνηση αυτών των μελετών, άρα, είναι και τα δημοκρατικά εργαλεία, όχι μόνο τ’ αναπτυξιακά εργαλεία σε κάθε τόπο. Αυτό ήταν το αίτημα του περιβαλλοντικού κινήματος, αυτό ήταν το αίτημα των περιβαλλοντικών οργανώσεων και αυτό θεσμοθετούμε.

Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά διασφαλίζονται κονδύλια από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό ύψους 4 εκατομμυρίων για τη στήριξη των φορέων, ενώ εδώ και είκοσι χρόνια δεν είχε δοθεί ούτε ένα ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.

► Αξιολόγηση προσωπικού – Αποδοτικά, ανοιχτά και δημοκρατικά σχήματα που δίνουν έμφαση στην τοπική κοινωνία

Τίθενται, επίσης, διαδικασίες αξιολόγησης του προσωπικού και του έργου των φορέων διαχείρισης συνολικά σε ετήσια βάση. Συγκροτούνται μικρότερα και αποδοτικότερα σχήματα διοίκησης, τα οποία είναι πλέον επταμελή και στα οποία συμμετέχουν τέσσερις εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, ένας από την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, ένας από τη δευτεροβάθμια, ένας από τους οικονομικούς φορείς ή παραγωγούς των προστατευόμενων περιοχών και ένας από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Ταυτόχρονα, δίνεται η δυνατότητα, να συμμετέχουν όλοι οι Δήμοι στην περιοχή αρμοδιότητας στα Διοικητικά Συμβούλια. Οι συνεδριάσεις των διοικητικών συμβουλίων είναι ανοιχτές και οι ημερήσιες διατάξεις τους, ακριβώς για να εξυπηρετήσουν  λόγους διαφάνειας, πολυφωνίας και πραγματικής διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες, θα στέλνονται σε όλους τους δήμους της περιοχής των φορέων για να είναι ενήμεροι.

► Ο αναπτυξιακός χαρακτήρας των φορέων

Με το νομοσχέδιο παράλληλα με την περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση, για πρώτη φορά ξεκαθαρίζεται ότι οι φορείς πλέον θα έχουν και αναπτυξιακό χαρακτήρα, θα συνδέονται με τα τοπικά προϊόντα, την τοπική εργασία και θα έχουν τη δυνατότητα να προσελκύουν και να δημιουργούν πόρους, ώστε το περιβάλλον να μην λειτουργεί ως τροχοπέδη αλλά να δημιουργεί θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία.

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει από ένα σήμα ποιότητας σε τοπικά προϊόντα μέχρι τα ορειβατικά μονοπάτια που αφορούν την Πιερία, τον Όλυμπο και πλείστα άλλα όρη της χώρας μας και τη σύνδεση αυτών των ορειβατικών διαδρομών με την τοπική βιοποικιλότητα. Την πιστοποίηση, επίσης, σήματος ποιότητας και προέλευσης στα αγροτικά προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, όπως και στην κτηνοτροφία, την τυροκομία κτλ. θα τη δίνουν οι συγκεκριμένοι φορείς.

► Το οργανόγραμμα για την χάραξη μιας ουσιαστικής περιβαλλοντικής και πολιτικής – Επιβεβλημένη ανάγκη το Προεδρικό Διάταγμα για τον Όλυμπο

Να τονίσω, επίσης, ότι τη βιοποικιλότητα και την υπεραξία που μπορεί να παραχθεί για τη χώρα, εξαιτίας αυτής ακριβώς της βιοποικιλότητας, για πρώτη φορά κατάφερε αυτή η Κυβέρνηση και την ενέταξε σε πρόγραμμα ευρωπαϊκών πόρων, καταρτίζοντας για πρώτη φορά ολοκληρωμένο πρόγραμμα στον τομέα της φύσης και βιοποικιλότητας. Πρόκειται για το πρόγραμμα LIFE IP, το οποίο θα διαρκέσει 8 χρόνια, με συνολικό προϋπολογισμό 17 εκατ. ευρώ, όπου η κοινοτική χρηματοδότηση ανέρχεται στα 10,2 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται η διαδικασία αξιολόγησης των αναδόχων για την εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και διαχειριστικών σχεδίων όλων των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, προϋπολογισμού 17,5 εκατομμυρίων ευρώ. Σε αυτές θα στηριχτούν τα σχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων για την οριοθέτηση των περιοχών προστασίας και τον καθορισμό των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων ανά ζώνη προστασίας. «Και επιτέλους, προς τιμήν σας, κύριε Υπουργέ, αναμένουμε επιτέλους στην Πιερία το προεδρικό διάταγμα και για τον Όλυμπο, για να μην τον επιβουλεύονται άναρχα σχέδια δόμησης ή άναρχης εκμετάλλευσης πανταχόθεν», κατέληξε η βουλεύτρια Πιερίας.